Od ukupno 23.651 firme koja je u Srbiji osnovana stranim kapitalom, vlasnici 1.100 njih registrovani su u of šor zonama, pa iako to poslovanje nije nelegalno, vrlo često se koristi za prikrivanje imovine, izbegavanje plaćanja poreza, pranje novca ili druge kriminalne aktvinosti.
Poseban problem, uvećan nakon objavljivanja baza podataka iz "panamskog paketa", čini grupa od 30 "poreskih rajeva", koje je Evropska unija stavila na "crnu listu" jer ne razmenjuju podatke sa drugim zemljama i omogućavaju prikrivanje krajnjeg vlasnika. Među firmama koje su registrovane na tim destinacijama skriveni su i vlasnici 334 firme koje posluju u Srbiji, objavio je Centar za istraživačko novinarstvo Srbije (CINS). Najviše of šor vlasnika srpskih firmi registrovano je na Britanskim devičanskim ostrvima - 147, slede Panama sa 35 i Lihtenštajn sa 33.
Krajem prošle godine međunarodna organizacija Global Financial Integrity objavila je da je iz Srbije u periodu od 2004. do 2013. godine izneto više od 40 milijardi dolara, kroz ilegalno kretanje novca i kapitala. Ilegalni prenos novca, između ostalog, odvija se zahvaljujući postojanju poreskih rajeva, anonimnih fondova i kompanija, ali i korupcije. I "panamski papiri" pokazuju da je samo preko jedne agencije, "Mozak Fonseka", na Panami registrovano tajno vlasništvo 214.488 pravnih lica. Upravo zahvaljujući takvim agencijama, u of šor zonama je moguće osnovati firme na ime advokata, računovođa, notara ili bankara, a da iza njih može da stoji ruski oligarh, saudijski šeik, američki biznismen - ili diler droge i terorista. Jedan deo od 35 firmi u Srbiji čije se vlasništvo trenutno završava na Panami nema zaposlene i posluje sa gubitkom. Između ostalih, na Panami je registrovan krajnji vlasnik firme Inex-Immoguard koja se bavi fizičko-tehničkim obezbeđenjem. Kikindski biznismen Dejan Babić, koji je hapšen prošle godine zbog navodnih malverzacija u svoja dva preduzeća, suvlasnik je firme Agragold, zajedno sa još jednom firmom sa Paname. Među panamskim vlasnicima srpskih firmi nalazi se i kompanija Logfor Inc, koja poseduje četiri domaća preduzeća. Među njima je i Atomski zdesna - preduzeće koje nosi isti naziv kao i film reditelja Srđana Dragojevića i koje je sada u likvidaciji, a bilo je i u njegovom posrednom vlasništvu, piše CINS.
Anđela Milivojević (CINS)
